مهاجرت یعنی چه؟ چرا افراد مهاجرت میکنند؟ آیا همه افراد با هر شرایطی امکان مهاجرت دارند؟ در این مقاله از لانر هلدینگ به بررسی مقوله مهاجرت، راههای آن و دلایلی که باعث میشود مردم کشور خود را ترک کنند میپردازیم. مهاجرت پدیدهای جهانی محسوب میشود که قرونی است سبک زندگی انسانها را دچار تحول کردهاست. مردم به دلایل مختلفی از جمله فرصتهای اقتصادی، ناپایداری سیاسی و عوامل محیطی مهاجرت میکنند. حرکت مردم از مرزهای گوناگون منجر به تبادل فرهنگها، ایدهها و سنتها و ایجاد جوامع متنوع و غنی از فرهنگ شدهاست. یکی از عوامل اصلی مهاجرت جستجوی فرصتهای اقتصادی بهتر است. بسیاری از افراد کشورهای خود را ترک گفته و به دنبال حقوق بالاتر، فرصتهای شغلی بیشتر یا شرایط زندگی بهتر مهاجرت میکنند. مهاجران اقتصادی اغلب از کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه یافته مهاجرت میکنند تا شانس خود را برای یافتن زندگی بهتر برای خود و خانوادهشان امتحان کنند.
طبق آخرین آمار، طی 5 دهه اخیر تعداد مهاجران در تمام دنیا به طرز چشمگیری افزایش پیدا کردهاست. تعداد تخمینی مهاجران جهان در حال 2020 حدود 281 میلیون نفر است. این رقم تقریبا 3 برابر تعداد مهاجران در سال 1970 بوده و نشان از آمار بالای مهاجرت میدهد. در این میان، کشور آمریکا سابقه بیشترین جذب مهاجر در جهان را دارد. ناپایداری سیاسی و درگیریهای داخلی و خارجی از دیگر عوامل مهاجرت است. مردم تمایل دارند به دور از تبعیض، خشونت یا جنگ زندگی کنند؛ از این رو، به دنبال یک زندگی بهتر در کشورهای دیگر برای یافتن امنیت و آرامش هستند. جابجایی مردم به دلایل سیاسی ممکن است چالشهای زیادی برای هم مهاجران و هم کشورهای میزبان ایجاد کند. عوامل محیطی نیز مانند فاجعههای طبیعی، تغییرات آب و هوا و کمبود منابع ممکن است باعث شود که مردم کشور خود را ترک کنند. به عنوان مثال، افزایش سطح دریا، خشکسالیها و پدیدههای هواشناسی شدید ممکن است خانهها و معاشها را نابود کرده و مردم را به جستجو برای پناهگاه در مناطق یا کشورهای دیگر وادار کند.
انواع مهاجرت و دلایل آن
جابجایی مردم میتواند داخل کشور یا خارج از کشور بوده و دلایل مهاجرت نیز میتوانند متفاوت باشند. افراد ممکن است تصمیم بگیرند به دلایلی مثل آب و هوا، شرایط اقتصادی، مسائل خانوادگی و ... به شهر دیگری از کشور خود مهاجرت کرده و آنجا ساکن شوند. همچنین، افراد میتوانند به همین دلایل به کشور دیگری مهاجرت کنند. همانطور که قبلتر گفتیم، افراد ممکن است به دلایل متفاوت و متعددی تصمیم به ترک وطن خود بگیرند. از آنجایی که همه میدانیم داشتن یک زندگی باکیفیت در وطن و در کنار خانواده میتواند از آرزوهای هر کسی باشد، پس آگاهیم که افرادی که قصد دارند مهاجرت کنند معمولا دلایل حائز اهمیتی برای جابجایی دارند. ادامه تحصیل، شرایط کاری بهتر، فرار از شرایط سیاسی یا جنگ، بلایای طبیعی، تصمیم برای سرمایهگذاری و پیوستن به خانواده از دلایل مهاجرت هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا انواع مهاجرت و دلایل آن را با هم بررسی کنیم.

مهاجرت تحصیلی
تحصیلات و آموزش از مهمترین پایههای اقتصاد و پیشرفت فردی و جمعیست. به این منظور که رشد فردی افراد تا حد زیادی به تحصیلات و آموزش مربوط بوده و رشد جوامع نیز با پیشرفت فردی افراد جامعه امکانپذیر است. درنتیجه، دولتها روی کیفیت آموزش سرمایهگذاری کرده و آن را در دستور کار خود قرار میدهند. در این میان، تجهیزات و امکانات آموزشی در بعضی کشورها بیشتر و بهتر ارائه شده و باعث میشود محصلانی که قصد ادامه تحصیل در مراکز آموزش عالی پیشرفتهتر دارند، کشور خود را ترک کرده و عزم تحصیل در کشورهای دیگر کنند.
افراد در مقاطع مدرسه، کالج، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مهاجرت تحصیلی به آلمان میکنند. دانشگاهها و مراکز آموزشی که محصلان برای آنها اقدام میکنند میتوانند دولتی یا خصوصی باشند. معمولاً مراکز خصوصی شهریه تحصیل بالاتری نسبت به مراکز دولتی داشته و گاهاً ممکن است شرایط پذیرش آسانتری نیز داشته باشند.
مهاجرت کاری
از دیگر روشهای معمول مهاجرت در دنیا مهاجرت کاریست. به این منظور که افراد با ارائه مدارکی در رابطه با حرفه یا سابقه کاری خود اقدام به ادامه فعالیت در حیطه کاری خود در کشورهای دیگر میکنند. انواع متفاوتی از مهاجرت کاری نیز وجود دارند؛ مثل اخذ ویزای جاب آفر یا جاب سیکر. افراد با گرفتن جاب افر (پیشنهاد کاری) از یک کارفرما در کشور مقصد میتوانند مهاجرت کرده و از همان ماه اول حقوق بگیرند. اما افرادی که قصد اخذ ویزای جاب سیکر دارند شرایطشان متفاوت است. به این افراد فرصت چند ماههای داده میشود (معمولا 6 ماه) تا به کشور مورد نظر خود رفته و به دنبال کار بگردند.

مهاجرت برای سرمایه گذاری
گاها افراد ترجیح میدهند ب کمک سرمایه خود به کشورهای خارجی مهاجرت کنند. اگر شما هم قصد انتقال سرمایه خود به کشور دیگر و پیشرفت در سطح جهانی یا بین المللی دارید، اخذ ویزای سرمایهگزاری یا همان گلدن ویزا برای شما بهترین گزینه روی میز است. چون در کشورهای بسیاری در ازای سرمایه گزاری برای افراد مجوز اقامت صادر میشود. اما حتما در نظر داشته باشید که ممکن است قوانین سرمایهگذاری در کشورها با هم متفاوت بوده و یا حتی در مواردی این ویزا جزء مجوزهای صادر شده نباشد.
هزینه مهاجرت از طریق سرمایه گذاری بسیار بالاست و حتی میتوان گفت این روش جابجایی گرانترین نوع مهاجرت است. چون شما باید سرمایه بسیار زیادی را از کشور خود بیرون برده و وارد کشور دیگر کنید. به عنوان مثال برای سرمایه گذاری در کشور آلمان نیاز به حداقل 400 هزار یورو و برای سرمایه گذاری در کانادا نیاز به حداقل 2 میلیون دلار بودجه احتیاج دارید.
مهاجرت برای پیوستن به خانواده
افراد بسیار به منظور ملحق شدن به فرزند، پدر یا مادر خود و یا ازدواج مهاجرت کرده و کشور دیگری را برای زندگی انتخاب میکنند. به عنوان مثال متقاضیانی که همسرشان اقامت کشور دیگری را دارند میتوانند با اقدام به اخذ ویزای پیوست به همسر خود ملحق شده و مهاجرت کنند. برخی این روش را آسانترین راه مهاجرت میدانند. به این صورت که اگر همسر شما اقامت یک کشور خارجی را داشته باشد، شما نیز میتوانید با اخذ ویزای پیوست همسرتان به کشور مقصد مهاجرت کنید.
چگونه مهاجرت کنیم
تا به اینجای مطلب از انواع روش های مهاجرت و دلایل آن سخن گفتیم و هر کدام را جداگانه بررسی کردیم. اما سوال اصلی این است که چگونه باید مهاجرت کنیم؟ چه اقداماتی باید برای پیشبرد اهداف خود در مسیر مهاجرت انجام دهیم؟ اینکه چگونه باید مهاجرت کنیم، تا حد زیادی به روش مهاجرت شما بستگی دارد. چون هر روش پیچ و خم خود را داشته و باید با دقت تمام انجام شود. اما مواردی وجود دارند که در مسیر تمامی روشهای مهاجرت یکسان و مهم هستند. شما در وهله اول تحقیق در مورد مهاجرت را اولویت خود قرار دهید. در ادامه این موارد را با هم بررسی میکنیم.

تحقیق در مورد مهاجرت
به گفته افرادی که تجربه مهاجرت را داشتهاند، مهمترین سوالی که افراد متقاضی مهاجرت باید از خود بپرسند این است که هدفشان از مهاجرت چیست؟ برخلاف تصور عده کثیری، مهاجرت اصلا آسان نیست. دید برخی نسبت به مهاجرت فقط داشتن آزادی، دنیای رنگارنگ و جدید، پیشرفت مطلق، تجربههای نو و ... است. اما حقیقت مهاجرت دوری از خانواده، کسب درآمد و پیدا کردن کار، پیدا کردن مسکن، سختی ارتباط گرفتن با مردم، اخت پیدا کردن به زبان کشور مقصد و موارد چالش برانگیز دیگریست. از همین جهت، باید هدف گذاری صحیح انجام دهید و دلیل مهاجرت خود را بسنجید. ارزیابی دلیل و هدف مهاجرتتان بسیار حائز اهمیت بوده و مسیر شما را روشن میکند. قبل از مهاجرت، نسبت به کشور مقصد خود اطلاعات کافی کسب کنید و در رابطه با زبان، فرهنگ، ارزشها، قوانین، سنتها و ... آگاهی یابید.
انتخاب مجموعه مهاجرتی مطمئن
اطلاع از امور مهاجرتی، قوانین کشورهای مختلف، مراحل اخذ ویزا از سفارت، امور مرزها و ... از مهمترین جزئیاتی هستند که باید به آنها توجه کنید. همانطور که میدانید ممکن است مسیر مهاجرت انرژی، هزینه و زمان زیادی از افراد بگیرد. پس بهتر است کار خود را به کسانی بسپارید که به چم و خم این مسیر واقف بوده و از جزئیات کار مطلع هستند. مشاوران، وکلا و کارشناسان مهاجرتی معتبر و قانونمند از همین دسته افراد هستند. اما در نظر داشته باشید که باید بتوانید یک موسسه مهاجرتی قانونی، معتبر و پایبند به اصول را پیدا کنید. خواندن مقاله بهترین موسسه مهاجرتی میتواند کمک شایانی در این راه به شما بکند.
اقدام برای مهاجرت
پس از ارزیابی، پیدا کردن یک موسسه مهاجرتی معتبر و دریافت مشاوره تخصصی نوبت به اقدام برای مهاجرت میرسد. شما باید حتما در این مرحله مدارک مورد نیاز خود را جمعآوری کرده و مراحل اولیه را انجام دهید. البته معمولا اکثر موارد توسط وکیل مهاجرتی شما انجام شده و نیاز به نگران نیست. اما حتما پروسه کارهای خود را با مجموعه پیگیری کنید تا از روند پیشرفت در مسیر خود آگاه باشید.
قوانین مهاجرت
ماده ۱۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر یکی از اصول کلیدی در زمینه آزادیهای فردی و قوانین مهاجرت بینالمللی است که بر حق هر انسان برای رفتوآمد آزادانه در داخل کشور، انتخاب محل اقامت، ترک کشور و بازگشت به آن تأکید دارد. این ماده تصریح میکند که هیچکس نباید از بازگشت به کشور خود منع شود و دولتها موظفاند آزادی خروج و ورود شهروندان را محترم بشمارند، مگر در شرایط استثنایی و قانونی مانند حفظ امنیت ملی یا نظم عمومی. قوانین مهاجرت بسیاری از کشورها با استناد به این ماده تنظیم میشوند و رعایت آن در چارچوب حقوق بشر، نشاندهنده تعهد دولتها به آزادیهای بنیادین انسانهاست.
مهاجرت به کشور های مختلف
مهاجرت به کشورهای مختلف یکی از رایجترین راهها برای دستیابی به فرصتهای بهتر زندگی، تحصیل، کار و امنیت اجتماعی است. افراد با توجه به شرایط شخصی، اهداف و مهارتهای خود، کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، آلمان، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی را به عنوان مقصد مهاجرت انتخاب میکنند. هر کشور قوانین و شرایط خاصی برای پذیرش مهاجران دارد که شامل ویزاهای کاری، تحصیلی، سرمایهگذاری و پناهندگی میشود. آشنایی با سیستم مهاجرتی هر کشور و انتخاب مسیر مناسب، نقش مهمی در موفقیت فرآیند مهاجرت ایفا میکند. مهاجرت صحیح و آگاهانه میتواند مسیر زندگی افراد را به شکلی مثبت تغییر دهد.
برای اینکه بدانیم کشوری که انتخاب کردهایم برای مهاجرت مناسب است یا نه، باید چندین فاکتور مهم را در نظر بگیریم. اولین گام، مشخص کردن هدف مهاجرت است؛ اینکه آیا قصد تحصیل، کار، سرمایهگذاری یا زندگی در محیطی امنتر را داریم. سپس باید به وضعیت اقتصادی و بازار کار کشور موردنظر توجه کنیم و بررسی کنیم که آیا تخصص ما در آن کشور مورد نیاز است یا خیر. از سوی دیگر، شفافیت و پایداری قوانین مهاجرتی، شرایط دریافت اقامت یا تابعیت، و سهولت دریافت ویزا از مواردی است که نمیتوان نادیده گرفت. کیفیت زندگی شامل آموزش، بهداشت، امنیت و آزادیهای اجتماعی نیز تأثیر مستقیم بر رضایت از مهاجرت دارد. همچنین آشنایی با زبان رسمی و فرهنگ کشور مقصد و مقایسه هزینه های زندگی با میزان درآمد احتمالی از عوامل کلیدی در انتخاب درست کشور مقصد هستند. بررسی دقیق این موارد کمک میکند تا تصمیم آگاهانهتری برای مهاجرت گرفته شود و شانس موفقیت و رضایتمندی از زندگی در کشور جدید افزایش یابد.
مشکلات مهاجرت
مهاجرت، با وجود فرصتهایی که برای رشد فردی، حرفهای و اجتماعی فراهم میآورد، همواره با چالشها و مشکلات متعددی همراه است. افرادی که تصمیم به ترک وطن خود میگیرند، نهتنها با موانع قانونی، اقتصادی و فرهنگی روبهرو میشوند، بلکه باید فشارهای روانی و اجتماعی ناشی از تغییر محیط، زبان و هویت را نیز تحمل کنند. از هزینههای سنگین اولیه گرفته تا تبعیضهای ساختاری در کشور مقصد، هر مرحله از فرآیند مهاجرت میتواند بر سلامت جسمی و روانی مهاجران تأثیرگذار باشد. در این مقاله، بهصورت جامع به بررسی مهمترین مشکلات مهاجرت و تأثیر آنها بر زندگی فردی و اجتماعی مهاجران میپردازیم، تا هم تصویری واقعگرایانه از این پدیده ارائه دهیم و هم راهکارهایی برای کاهش آسیبها پیشنهاد کنیم.
چالش های اقتصادی
مهاجران در کشور مقصد با چالشهای اقتصادی متعددی مواجه میشوند که میتواند بر کیفیت زندگی آنها تأثیرگذار باشد. برخی از این چالشها عبارتاند از:
-
هزینه های بالای مهاجرت (ویزا، بلیط، اسکان): فرآیند مهاجرت هزینه بر است و بسیاری از مهاجران برای تأمین این هزینهها مجبور به گرفتن وام یا فروش داراییهای خود میشوند.
-
هزینه های پنهان مانند مالیات و بیمههای اجباری: در کشور مقصد، مهاجران ممکن است با هزینههایی مواجه شوند که در ابتدا پیشبینی نکرده بودند، مانند مالیاتهای مختلف یا بیمههای اجباری.
-
تأمین هزینه های زندگی در کشور مقصد: هزینههای زندگی در برخی کشورها بسیار بالا است و مهاجران ممکن است برای تأمین نیازهای اولیه خود با مشکلات مالی مواجه شوند.
چالش های قانونی و اداری
مهاجران برای اقامت و کار در کشور مقصد باید با قوانین و مقررات آن کشور آشنا شوند و مراحل قانونی را طی کنند. برخی از چالشهای قانونی و اداری عبارتاند از:
-
مشکلات در اخذ ویزا و اقامت: فرآیند دریافت ویزا و اقامت ممکن است پیچیده و زمانبر باشد و نیاز به مدارک و مستندات متعددی داشته باشد.
-
موانع قانونی برای کار یا تحصیل: برخی کشورها محدودیتهایی برای کار یا تحصیل مهاجران در نظر میگیرند که میتواند مانع پیشرفت آنها شود.
-
تبعیض های قانونی علیه مهاجران: در برخی موارد، قوانین کشور مقصد ممکن است تبعیضآمیز بوده و حقوق مهاجران را بهطور کامل به رسمیت نشناسد.
چالش های زبانی و فرهنگی
یکی از مهمترین چالشهای مهاجران، تطبیق با زبان و فرهنگ کشور مقصد است. این چالشها میتوانند به احساس انزوا و عدم تعلق منجر شوند که در اصطلاح به آن شوک فرهنگی گفته میشود برخی از این مشکلانت که ممکن است افراد با آنها مواجه شوند شامل موارد زیر است:
-
ناآشنایی با زبان کشور مقصد: عدم تسلط به زبان رسمی کشور مقصد میتواند مانع برقراری ارتباط مؤثر و یافتن شغل مناسب شود.
-
تفاوتهای فرهنگی و اجتماعی: مهاجران ممکن است با ارزشها، آداب و رسوم متفاوتی مواجه شوند که نیاز به تطبیق و یادگیری دارد.
-
احساس غربت و نوستالژی: دوری از خانواده، دوستان و محیط آشنا میتواند به احساس دلتنگی و افسردگی منجر شود.
برای آشنایی با این مفهوم و راه های مقابله با آن پیشنهاد میکنیم مقاله فرهنگ در آلمان را مطالعه کنید.
چالش های اجتماعی و روانی
مهاجرت میتواند تأثیرات روانی عمیقی بر فرد داشته باشد. برخی از این تأثیرات عبارتاند از:
-
انزوای اجتماعی و عدم پذیرش در جامعه مقصد: مهاجران ممکن است با تبعیض و عدم پذیرش از سوی جامعه میزبان مواجه شوند که میتواند به انزوای اجتماعی منجر شود.
-
افسردگی و اضطراب ناشی از مهاجرت: مطالعات نشان دادهاند که درصد قابل توجهی از مهاجران با مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب مواجه هستند. به عنوان مثال، در آلمان، حدود ۳۰ درصد مهاجران از اختلال اضطراب پس از سانحه و ۴۰ درصد دیگر از افسردگی رنج میبرند.
-
تعارضات هویتی و احساس تعلق: مهاجران ممکن است بین فرهنگ مبدأ و مقصد دچار تعارض هویتی شوند و احساس تعلق به هیچکدام نداشته باشند.
چالش های خانوادگی
مهاجرت میتواند بر روابط خانوادگی تأثیرگذار باشد. برخی از این چالشها عبارتاند از:
-
دوری از خانواده و عزیزان: فاصله جغرافیایی میتواند به کاهش ارتباطات خانوادگی و احساس تنهایی منجر شود.
-
تأثیر مهاجرت بر روابط خانوادگی: تغییرات فرهنگی و اجتماعی میتواند بر نقشها و روابط خانوادگی تأثیر بگذارد.
-
مشکلات در تربیت فرزندان در فرهنگ جدید: والدین ممکن است در تربیت فرزندان خود در محیط فرهنگی جدید با چالشهایی مواجه شوند.
چالش های آموزشی و شغلی
مهاجران برای پیشرفت در کشور مقصد نیاز به آموزش و اشتغال دارند، اما ممکن است با موانعی مواجه شوند. برخی از این چالشها عبارتاند از:
-
عدم تطابق مدارک تحصیلی: مدارک تحصیلی مهاجران ممکن است در کشور مقصد به رسمیت شناخته نشود.
-
مشکلات در یافتن شغل مناسب: مهاجران ممکن است با تبعیض در بازار کار یا نیاز به مهارت های خاص مواجه شوند.
-
نیاز به آموزشهای جدید یا مهارت های خاص: برای موفقیت در کشور مقصد، مهاجران ممکن است نیاز به یادگیری مهارت های جدید داشته باشند.
چالش های بهداشتی و درمانی
دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی برای مهاجران ممکن است محدود باشد. برخی از این چالشها عبارتاند از:
-
دسترسی محدود به خدمات بهداشتی: مهاجران ممکن است بهدلیل وضعیت قانونی یا مالی، دسترسی محدودی به خدمات بهداشتی داشته باشند.
-
تبعیض در ارائه خدمات درمانی: برخی مهاجران ممکن است با تبعیض در دریافت خدمات درمانی مواجه شوند.
-
عدم آگاهی از سیستم بهداشتی کشور مقصد: ناآشنایی با ساختار و فرآیندهای سیستم بهداشتی میتواند مانع دریافت خدمات مناسب شود.
چالش های امنیتی و سیاسی
مهاجران ممکن است در کشور مقصد با چالشهای امنیتی و سیاسی مواجه شوند. برخی از این چالشها عبارتاند از:
-
تبعیضهای سیاسی یا نژادی: مهاجران ممکن است بهدلیل نژاد، مذهب یا ملیت خود با تبعیضهای سیاسی مواجه شوند.
-
ناامنی در مسیر مهاجرت: مسیر مهاجرت ممکن است خطرناک باشد و مهاجران در معرض خطرات جانی قرار گیرند.
-
مشکلات با گروههای ضد مهاجر: در برخی کشورها، گروههای افراطی ممکن است علیه مهاجران فعالیت کنند و امنیت آنها را تهدید کنند.
رتبه ایران در مهاجرت
ایران از آن دسته کشورهاییست که همیشه در لیست کشورهای مهاجر فرست رتبه قابل توجهی داشته است. بر اساس گزارش رصدخانه مهاجرت ایران، در فاصله سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱، به طور متوسط سالانه حدود ۸۶ هزار ویزا یا اجازه اقامت غیرتوریستی برای ایرانیان در کشورهای مختلف صادر شده است. بر اساس دادههای موجود، در سال ۲۰۲۴، تعداد دانشجویان ایرانی در ۱۰ مقصد اصلی به رقم ۱۱۰ هزار نفر رسیده است که نسبت به سال ۲۰۲۰ رشد ۸۲ درصدی را نشان میدهد. به صورت کلی طی دهه اخیر هزاران فرد متخصص و ماهر از کشورمان مهاجرت کردهاند. در مقابل میلیونها پناهنده افغان و ... از کشورهای همسایه وارد ایران شدهاند که البته دولت بطور جدی درحال رسیدگی به این موضوع است.
کلام آخر
در این مطلب از لانر هلدینگ تلاش کردیم تا به معرفی مهاجرت و روشهای آن نظیر، مهاجرت تحصیلی، مهاجرت کاری، مهاجرت با خانواده و مهاجرت از طریق سرمایهگذاری بپردازیم. مجموعه لانر هلدینگ به طور تخصصی بر روی مهاجرت به آلمان تمرکز دارد. در صورت داشتن هرگونه سوال و ابهام، کافی است فرم مشاوره را پر کرده و منتظر تماس کارشناسان مجموعه ما باشید.