ثبت‌نام در دانشگاه‌های آلمان، به‌ویژه برای متقاضیان بین‌المللی، مستلزم پیروی از یک فرآیند سازمان یافته و منظم است .در سال 2024، طبق آمار کشور آلمان دومین مقصد پرطرفدار دانشجویان بین المللی بوده‌است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده، تعداد دانشجویان بین‌المللی در آلمان در سال تحصیلی 2023/24 به حدود 380 هزار نفر رسید که نسبت به سال قبل 3% افزایش پیدا کرده بود. این افزایش مخصوصا در میان دانشجویان ورودی جدید مشهود بود؛ به‌طوری‌که بیشتر از 88 هزار دانشجو در ترم زمستانی 2024/25 برای اولین‌بار در دانشگاه‌های آلمان ثبت‌نام کردند. این اعداد و راقام رو به رشد، حاکی از سیستم آموزشی فوق العاده و سیاست‌گذاری‌های قدرتمند آلمان به منظور جذب نیروی جوانه و دانشجو برای ساختن آینده‌ای بهتر است. همچون دیگر دانشجویان بین المللی در سراسر دنیا، دانشجویان ایرانی آلمان را مقصدی مناسب برای خود می‌بینند. به همین علت، ما قصد داریم در این مطلب به بررسی فرایند ثبت نام در دانشگاه های آلمان بپردازیم و شما را با این مسیر مهم و پیچیده بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه باشید.



 

سایت پذیرش دانشگاه های آلمان

شما به منظور اپلای برای دانشگاه‌های آلمان باید با سایت پذیرش دانشگاه‌ای آلمان آشنا شوید. اینکه شما چگونه باید برای رشته مد نظر خود اپلای کنید کاملا به مقطع، رشته و ظرفیت آن، دانشگاه و کشور محل زندگی شما بستگی دارد. به عنوان مثال، اپلای برای رشته‌های دارای نومروس کلاوسوس مسیری کاملا متفاوت دارد؛ حتی نوع نومروس کلاوسوس رشته تحصیلی مد نظر شما می‌تواند تعیین کننده باشد. پس حتما اطلاعات خود را درباره رشته و دانشگاه مد نظرتان بالا ببرید. در ادامه به معرفی مسیر دقیق اپلای برای دنشگاه های آلمان می‌پردازیم.

سازمان uni-assist یک نهاد غیرانتفاعی ست که در سال 2003 توسط 41 دانشگاه آلمانی، سازمان DAAD و کنفرانس روسای دانشگاه‌ها (HRK) تأسیس شد. دفتر مرکزی یونی اسیست در برلین قرار دارد و با هدف آسان کردن فرآیند پذیرش دانشجویان بین‌المللی در دانشگاه‌های آلمان فعالیت می‌کند. در حال حاضر، بیشتر از 180 دانشگاه آلمانی برای پذیرش دانشجویان بین المللی از خدمات یونی اسیست استفاده می‌کنند. به طور خلاصه، یونی اسیست نمرات شما را به سیستم آلمانی تبدیل کرده و با در نظر گرفتن شرایط پذیرش هر دانشگاه رزومه و مدارک تحصیلی شما را بررسی می‌کند.
شما به عنوان یک شهروند ایرانی (خارج از اتحادیه اروپا)، به منظور اپلای برای یک رشته دارای نومروس کلاوسوس (دارای ظرفیت پذیرش محدود؛ مثل پزشکی) باید مستقیما از طریق سایت خود دانشگاه اقدام کنید. اما اگر رشته مد نظر شما بدون نومروس کلاوسوس (یا دارای نومروس کلاوسوس بومی) است، باید روند اپلای خود را با توجه به دانشگاه انجام دهید؛ به عبارت دیگر، اگر دانشگاه شما عضو یونی اسیست است، درخواست خود را برای یونی اسیت بفرستید. اما اگر دانشگاه شما عضو یونی اسیست نیست، باید مستقیما برای خود دانشگاه اپلای کنید.

برای اپلای از طریق یونی اسیست، مراحل زیر را در پیش بگیرید:

1. کسب اطلاعات درباره رشته و دانشگاه: ابتدا بررسی کنید که آیا دانشگاه مورد نظر شما از طریق uni-assist درخواست‌ها را پردازش می‌کند یا خیر. سپس، شرایط پذیرش رشته‌ی انتخابی، مهلت‌های ثبت‌نام و مدارک مورد نیاز را از طریق وب‌سایت رسمی دانشگاه بررسی کنید.
2. برنامه‌ریزی برای اپلای: با استفاده از چک‌ لیست‌های موجود در وب‌سایت  uni-assist، مراحل اپلای را برنامه‌ریزی کنید. گاهی ممکن است نیاز مدارکی مثل داشته باشید VPD که باید هرچه زودتر نسبت به اخذ آن اقدام کنید.
3. مدارک خود را آماده کنید: مدارک مورد نیاز را جمع‌آوری کرده و در صورت لزوم، ترجمه‌ی رسمی از آن‌ها تهیه کنید. همچنین، چند نسخه‌ دیجیتال از مدارک خود داشته باشید تا هنگام آپلود مدارک در سایت همه چیز آماده باشد.
4. درخواست آنلاین خود را ثبت کنید: در پرتال My assist ثبت‌نام کرده و برای هر رشته‌ انتخابی، یک درخواست جداگانه ایجاد کنید. سپس، مدارک مورد نیاز را در سایت بارگذاری کنید.
5. پرداخت هزینه‌ها: هزینه‌های بررسی درخواست‌ را از طریق پورتال My assist پرداخت کنید. پس از دریافت پرداخت و مدارک، uni-assist  فرآیند ارزیابی را آغاز می‌کند.
6. ارسال و پیگیری مدارک: در صورتی که دانشگاه مورد نظر نیاز به نسخه‌های کاغذی مدارک داشته باشد، آن‌ها را از طریق پست برای دانشگاه ارسال و وضعیت درخواست خود را از طریق پورتال My assist پیگیری کنید.

توجه داشته باشید که مهلت‌های ثبت‌نام برای ترم زمستان معمولاً تا ۱۵ ژوئیه و برای ترم تابستان تا ۱۵ ژانویه است. با این حال، برخی دانشگاه‌ها ممکن است مهلت‌های متفاوتی داشته باشند؛ بنابراین، حتماً ددلاین‌های دقیق را در وب‌سایت دانشگاه مورد نظر خود چک کنید. برای اطلاعات بیشتر و استفاده از چک‌لیست‌های مفید، حتما به وب‌سایت رسمی uni-assist  سر بزنید.



 

شرایط پذیرش دانشگاه های رایگان المان

اگر نگاهی به لیست دانشگاه‌های دولتی کشور آلمان بیندازید، متوجه خواهید شد که تمامی آن‌ها -به جز دانشگاه‌های ایالت بادن وورتمبرگ- از دانشجویان شهریه تحصیل دریافت نمی‌کنند. دانشجویان برای تحصیل در این دانشگاه‌ها تنها موظفند هزینه ترم (شامل خدمات دانشجویی و هزینه اتحادیه دانشجویی) که حدودا از 80 الی 400 یورو متغیر است را بپردازند. همین مسئله در کنار تجهیزات مناسب و فرصت‌های تحقیقاتی و شغلی گسترده‌ای که این دانشگاه ها برای دانشجویان فراهم میکنند، باعث شده آلمان یکی از برترین مقاصد تحصیلی در کل دنیا به شمار رود. پس شما به عنوان یک دانشجوی بین المللی که قصد مهاجرت به آلمان را دارد، بهتر است شرایط پذیرش دانشگاه‌های رایگان آلمان را بدانید. در ادامه به معرفی بعضی از مهم‌ترین شرایط مورد نیزاز می‌پردازیم:

• کامل بودن مدارک تحصیلی: شما باید اصل مدرک تحصیلی مقاطع پیشین به همراه ریزنمرات را به دانشگاه ارائه دهید.
• دانش پایه نسبت به رشته انتخابی: رشته مد نظر شما باید مرتبط با رشته تحصیلی قبلی شما باشد. در قسمت Requirement رشته خود در سایت دانشگاه می‌توانید این مورد را چک کنید. ممکن است دانشگاه گذراندن چند واحد مرتبط پیش نیاز (در مقطع قبلی) را به عنوان ملاک پذیرش قرار داده باشد.
• مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی: شما با توجه به دانشگاه و رشته، باید حتما مدرک زبان مناسب به دانشگاه ارائه دهید.
• انگیزه نامه دانشگاه: انگیزه‌نامه از مهم‌ترین مدارکیست که باید به دانشگاه تحویل دهید. اهمیت این مدرک به اندازه‌ای بالاست که می‌تواند شرایط سنی یا رزومه تحصیلی ناکافی شما را جبران کند.

علاوه بر موارد گفته شده، سفارت نیز شرایط مشخصی برای صادر کردن ویزای تحصیلی آلمان دارد. مثل شرایط سنی و اثبات تمکن مالی. شما باید قادر باشید با مدارک کامل و یک مصاحبه خوب آفیسر و سفارت را قانع کنید.

شرایط پذیرش دانشگاه های آلمان در مقطع کارشناسی ارشد

طبق گزارش‌های DAAD در سال 2024، تعداد دانشجویان بین المللی در مقطع ارشد در کشور آلمان به بیشتر از 148 هزار نفر رسید و حدود نیمی از دانشگاه‌های آلمان رشد قابل توجهی در تعداد دانشجویان مقطع ارشد خود گزارش کردند. خبر مذکور به این معنیست که این مقطع در کشور آلمان رقابتی بوده و برای اخذ پذیرش آن باید با دقت و برنامه‌ریزی اقدام کنید. شما برای اخذ پذیرش دانشگاه های رایگان آلمان در مقطع کارشناسی ارشد باید مدرک زبان آلمانی ارائه دهید، مدرک تحصیلی لیسانس و دیپلم خود را به همراه ریزنمرات داشته باشید و انگیزه نامه خوبی بنویسید. خوشبختانه دانشگاه‌های دولتی آلمان در مقطع ارشد این فرصت را برای دانشجویان فراهم کرده‌اند که هم به زبان آلمانی و هم به زبان انگلیسی امکان ادامه تحصیل داشته باشند. شما برای اخذ ویزای تحصیلی آلمان در مقطع ارشد باید حداکثر 37 سال سن داشته باشید و گواهی تمکن مالی 11904 یورویی ارائه دهید. پس از ورود به آلمان، اجازه 20 ساعت کار دانشجویی در هفته را نیز خواهید داشت.

زمان ثبت نام دانشگاه های آلمان

ثبت نام در دانشگاه های المان همچون دانشگاه‌های دیگر کشورها بازه‌ها زمانی مشخصی دارد. ترم‌های تحصیلی در کشور آلمان ترم تابستان و ترم زمستان هستند. کلاس‌های ترم زمستان معمولا از ماه اکتبر شروع می‌شوند. به همین علت، شما معمولا از 15 ژوئن تا 15 ژوئیه برای اپلای ترم زمستان فرصت دارید. اما کلاس‌های ترم تابستان معمولا از اوایل اوریل شروع می‌شوند و ددلاین‌های آن از 15 دسامبرتا 15 ژانویه باز هستند. ثبت نام کالج در المان هم معمولا در همین بازه‌های زمانی صورت می‌گیرد. اما بهتر است برای اطلاع از تاریخ‌های دقیق ددلاین‌ها به سایت دانشگاه‌ یا کالج مد نظر خود سر بزنید.
فراموش نکنید که بازه زمانی اپلای با بازه زمانی ثبت نام متفاوت است. ددلاین اپلای به بازه زمانی مشخصی اشاره دارد که شما می‌توانید درخواست خود را برای ورود به دانشگاه ثبت کنید. در صورتی که پذیرش بگیرید، در طی مدت مشخصی فرصت خواهید داشت که در دانشگاه ثبت نام خود را انجام دهید.

بیمه درمانی برای دانشجویان در آلمان

داشتن بیمه سلامت یکی از پیش‌نیازهای اساسی برای تحصیل در آلمان است. بدون ارائه مدرک بیمه درمانی معتبر، امکان ثبت‌نام در دانشگاه‌های آلمان وجود ندارد. دانشجویان می‌توانند از میان شرکت‌های بیمه عمومی (قانونی) یا خصوصی یکی را انتخاب کنند، اما در بیشتر موارد، بیمه‌های عمومی مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. لازم به ذکر است که اگر در طول دوران تحصیل به بیمه خصوصی بپیوندید، دیگر امکان بازگشت به بیمه عمومی را نخواهید داشت. همچنین، بیمه‌نامه‌های بین‌المللی فقط در شرایط خاص توسط دانشگاه یا نهادهای مرتبط پذیرفته می‌شوند.
در صورتی که تحت پوشش بیمه عمومی باشید، روند ثبت‌نام در دانشگاه بسیار ساده‌تر خواهد بود؛ تنها کافی است مدرک عضویت خود را ارائه دهید. اگر بیمه خصوصی یا خارجی دارید، باید ابتدا گواهی آن را برای تأیید به یکی از شرکت‌های بیمه عمومی آلمان ارسال کنید. این شرکت پس از بررسی، گواهی رسمی برای دانشگاه صادر کرده و ارسال خواهد کرد. برای جزئیات بیشتر می‌توانید به صفحه رسمی بیمه سلامت دانشجویان مراجعه نمایید.

از دست دادن مهلت ثبت ‌نام در دانشگاه‌های آلمان

در صورتی که مهلت ثبت‌نام دانشگاه را از دست داده‌اید یا درخواست پذیرش شما رد شده است، هنوز هم شانس‌هایی برای ورود به دانشگاه وجود دارد. برخی دانشگاه‌ها صندلی‌های خالی باقی‌مانده را از طریق قرعه‌کشی در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند. برای اطلاع از ظرفیت‌های باقی‌مانده در رشته‌های مختلف، پیشنهاد می‌شود با بخش پذیرش دانشجویان بین‌المللی یا دبیرخانه دانشگاه مورد نظر تماس بگیرید و مراحل شرکت در قرعه‌کشی را پیگیری کنید.

انصراف از دانشگاه ‌های آلمان

انصراف یا Exmatrikulation به معنای خروج رسمی از وضعیت دانشجویی در دانشگاه‌های آلمان است و باید از طریق ارائه درخواست کتبی به اداره دانشجویی (Studierendensekretariat) انجام شود. این فرآیند معمولاً شامل تکمیل فرم انصراف، تحویل کارت دانشجویی، تسویه با کتابخانه، خوابگاه، بیمه و سایر بخش‌های دانشگاه است. اگر دانشجو قصد دارد به صورت داوطلبانه انصراف دهد (مثلاً تغییر دانشگاه یا ترک آلمان)، باید تاریخ انصراف خود را مشخص کند. ولی در صورتی که انصراف اجباری باشد (مثلاً به دلیل عدم ثبت‌نام مجدد یا عدم قبولی در امتحانات)، دانشگاه به‌صورت خودکار دانشجو را حذف خواهد کرد.
پس از انصراف، نامه‌ای رسمی به‌عنوان Exmatrikulationsbescheinigung صادر می‌شود که برای امور اداری بعدی مانند دریافت مدرک، درخواست ویزا یا ثبت‌نام در دانشگاه دیگر ضروریست. دانشجویان بین‌المللی باید حتماً انصراف خود را به اداره مهاجرت (Ausländerbehörde) اطلاع دهند؛ چون اقامتشان در کشور آلمان به وضعیت دانشجویی آن‌ها وابسته است.
 

نتیجه گیری

با توجه به افزایش درخواست‌های ویزای تحصیلی و اخذ پذیرش از دانشگاه‌های آلمان، باید برنامه ریزی دقیق و اطلاعات کافی درباره این کشور و دانشگاه‌هایش داشته باشید. ثبت نام در دانشگاه های آلمان غیرممکن نیست؛ اما نیاز به تجربه، آگاهی و مهارت دارد. ما در مجموعه مهاجرتی لانرهلدینگ، با ارائه کامل‌ترین خدمات مهاجرتی اعم از اخذ پذیرش، پرداخت هزینه اپلیکیشن فی شما، انجم امور سفارت، رزرو خوابگاه و غیره به انجام امور مهاجرتی شما به آلمان می‌پردازیم و در تمامی مراحل این مسیر پیچیده، قدم به قدم همراه با شما هستیم. به منظور اخذ مشاوره رایگان مهاجرت به آلمان حتما فرم مشاوره مهاجرتی لانرهلدینگ تا پر کنید تا کارشناسان در اسرع وقت با شما تماس گرفته و شرایط شما را بررسی کنند.